11 listopada ma wymiar symboliczny. Tego dnia 1918 roku Rada Regencyjna powierzyła władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu, który dzień wcześniej powrócił do Polski z austriackiej niewoli. Tego dnia rozpoczęło się również wycofywanie wojsk niemieckich z terenów polskich. Data 11 listopada 1918 r. zainicjowała historię II Rzeczypospolitej Polskiej. Kraj po 123 latach nieistnienia na mapie Europy i podziale pomiędzy trzy mocarstwa – Rosję, Austrię i Prusy – odzyskał suwerenność. Oficjalnie Święto Niepodległości zostało ustanowione w 1937 roku.
Jednym z najważniejszych elementów obchodów 96. rocznicy odrodzenia polskiej państwowości na antenach TVP (ich logotypy przyjmą tego dnia odświętny wyraz graficzny) będzie oczekiwana z wielkim zainteresowaniem premierowa emisja serialu fabularnego „Dzwony wojny”. Ta epicka opowieść, zrealizowana w 100. rocznicę I wojny światowej, jest drugą już – po „Szpiegach w Warszawie” – współpracą BBC i TVP z udziałem wybitnych brytyjskich i polskich twórców. Serial będzie pokazany w ramach bloku BBC1 poświęconemu setnej rocznicy Wielkiej Wojny. Na antenie TVP1 pojawi się 10 listopada o godz. 20:25 i 21:00 oraz 11 listopada o godz. 20:25, 20:55 i 21:40.
Akcja serialu rozgrywa się w latach 1914-1918. Równolegle do wielkich wydarzeń historycznych toczą się losy dwóch chłopców, Thomasa i Michaela. Obu porywa ten sam entuzjazm i pragnienie służenia swojej ojczyźnie… W rolach głównych wystąpili dwaj młodzi aktorzy: Patrick Gibson i Jack Lowden, nagrodzony ostatnio prestiżowymi nagrodami za wybitne role teatralne. Ich wojenne miłości zagrały Sabrina Bartlett i Erika Karkuszewska, debiutantka, studentka warszawskiej Akademii Teatralnej.
Autorem scenariusza „Dzwonów wojny” jest Tony Jordan, autor m.in. „EastEnders”, „Życia na Marsie” i „Przekrętu”. Za kamerą stanął tandem: Jacek Petrycki, współpracownik Krzysztofa Kieślowskiego i Agnieszki Holland oraz Tomasz Naumiuk - autor zdjęć do wielu produkcji (seriale „Krew z krwi”, „Prawo Agaty” czy film „Być jak Kazimierz Deyna”). Za scenografię odpowiadali Ashleigh Jeffers (m.in.„Gra o tron”) oraz laureatka nagrody EMMY, Ewa Skoczkowska.
Święto Niepodległości rozpocznie się dla widzów TVP1 pamiętną ekranizacją sienkiewiczowskiego „Pana Wołodyjowskiego” w reż. Jerzego Hoffmana, z wielkimi kreacjami Tadeusza Łomnickiego, Mieczysława Pawlikowskiego, Magdaleny Zawadzkiej, Barbary Brylskiej czy Daniela Olbrychskiego (11 października o godz. 08:25 część I oraz godz. 09:50 część II). Będzie to odnowiona cyfrowo i zremasteryzowana wersja filmu.
Od godz. 11:40 trwać będzie w TVP1 oraz w TVP Polonia i TVP Historia transmisja z uroczystości państwowych na pl. Piłsudskiego w Warszawie (prowadzenie: Marek Zając ).
Od godz. 11:45 do 13:00 uroczystości będzie też transmitować TVP INFO, które poświęci Świętu Niepodległości dużą część swoich programów informacyjnych.
O godz. 13:15 Jedynka zaprosi na niezwykły film dokumentalny „Polska oczami orła” (reż. Beerend Jan Kepinski). To wyjątkowa prezentacja zmian, jakie zaszły w Polsce w ciągu ostatnich 10 lat, od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Zmiany te spowodowały rozwój w wielu dziedzinach polskiej gospodarki i społeczeństwa. Autorzy dokumentu, wykorzystując nowoczesną technologię filmową, pokażą Polskę z nieznanej dotąd perspektywy - z lotu ptaka. Zobaczymy fascynujące zdjęcia i widoki Polski od Tatr po Hel.
O godz. 00:10 TVP1 zaprezentuje polski dramat historyczny „Wrota wojny” z 1999 r. w reżyserii Jerzego Wójcika, z plejadą najzdolniejszych aktorek swego pokolenia: Alicją Bachledą-Curuś, Kingą Preis, Agnieszką Sitek, Agatą Buzek. Dramat powstał na motywach reportażu Melchiora Wańkowicza „Szpital w Cichiniczach". Bohaterki filmu to zaprzyjaźnione ze sobą młodziutkie i naiwne siostry miłosierdzia. W czasie zimy 1918 r. dobrowolnie wyruszają do położonego niemal na linii frontu szpitala polowego. Swój wybór traktują nie tylko jako spełnienie patriotycznego obowiązku, lecz także jako romantyczną przygodę.
Dzień Niepodległości Jedynka zakończy o godz. 03:45 odcinkiem Notacji - „Jadwiga Piłsudska - Jaraczewska. Mój ojciec” traktującym o Jadwidze Piłsudskiej-Jaraczewskiej, córce Marszałka, ofiarnym pilocie samolotowym, architekcie, matce Joanny i Krzysztofa.
Niemal przez całe Święto Niepodległości, od godz. 10:05 aż do 18:44, przez program TVP2 przewijać się będą wejścia antenowe poświęcone znaczeniu i istocie tego szczególnego dnia. W formule krótkich felietonów mowa będzie o wydarzeniach historycznych, które miały miejsce 96 lat temu oraz o niezbyt imponującej wiedzy Polaków na ten temat.
O godz. 14:00 Dwójka zaprosi na specjalne wydanie „Familiady”. W programie biorą udział: drużyna Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego i drużyna studentek Wojskowej Akademii Technicznej. Wygraną z teleturnieju zwycięska drużyna przeznaczy na rzecz Stowarzyszenie Rannych i Poszkodowanych w Misjach Poza Granicami Kraju. W imieniu Stowarzyszenia symboliczny czek odbierze prezes - mł. chor. sztab. w st. spoczynku, Tomasz Koc.
Na uwagę widzów TVP2 zasługuje także (godz. 18:55) uroczysty koncert z okazji obchodów 100. rocznicy wybuchu I wojny światowej. Odbył się on 28 października w Łodzi, w kościele ewangelicko – augsburskim. Jego przesłaniem było nie tylko upamiętnienie rocznicy wybuchu Wielkiej Wojny, lecz także setnej rocznicy Bitwy Łódzkiej, jednej z największych bitew, która rozegrała się w 1914 r. na ziemiach polskich. W trakcie koncertu zostało wykonane „Credo” Krzysztofa Pendereckiego. W koncercie wezmą udział: Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus, Chór Filharmonii Krakowskiej, chór chłopięcy Pueri Cantores Sancti Nicolai z Bochni oraz soliści - Iwona Hossa, Ewa Vesin, Agnieszka Rehlis, Piotr Nowacki, Adam Zdunikowski.
W żartobliwej, przełamującej świąteczny patos konwencji utrzymana będzie Kabaretowa Noc Listopadowa 2014 – tym razem zatytułowana „Bohater potrzebny od zaraz. Złe pomniki”. Widowisko osnute jest wokół fikcyjnej postaci Andrzeja Celiwy, polskiego bohatera, żarliwego patrioty, uczestnika ruchu oporu, niesłusznie zapomnianego przez potomnych. Po latach powraca pamięć o nim, dzięki IPN oraz prywatnemu śledztwu prowadzonemu przez Roberta Górskiego z kabaretu Moralnego Niepokoju, który dociera do starych zdjęć, archiwalnych materiałów i ludzi i miejsc związanych z Andrzejem Celiwą.
Występują: Ani Mru Mru, Kabaret Kabaret Młodych Panów, Kabaret Łowcy.B, Grupa MoCarta, Artur Andrus, Andrzej Poniedzielski, Jurki, Paweł Domagała i aktorzy z Kabaretu na Koniec Świata oraz kabarety Chyba i 7 minut po (godz. 20:05 cześć I). O godz. 21:10 rozpocznie zacznie się II część widowiska – „Kim był Andrzej Celiwa”, zaś o 22:15 część III – „Orły, cokoły”.
Problematyka związana z historią polskich walk o niepodległość będzie dominować również w ofercie kanałów tematycznych Telewizji Polskiej. W TVP Kultura stanie się to m.in. za sprawą filmu fabularnego „Szwadron” w reż. Juliusza Machulskiego, którego akcja toczy się w czasie Powstania Styczniowego (godz. 18:00) oraz pamiętnego spektaklu teatralnego Andrzeja Wajdy „Bigda idzie!” z błyskotliwą kreacją Janusza Gajosa w roli tytułowej. Partnerują mu znakomici Krzysztof Globisz, Olgierd Łukaszewicz, Andrzej Seweryn, Krzysztof Kolberger, Mariusz Bonaszewski i Dorota Segda (godz. 20:30).
Imponująco prezentuje się przygotowana na 11 listopada oferta TVP Historia, złożona przede wszystkim z dokumentów i reportaży opowiadających o twórcach naszej samodzielnej państwowości (Piłsudski, Paderewski, Witos, Korfanty, Dmowski, Haller) i tzw. zwykłych ludziach tamtej epoki oraz obrazujących działania zbrojne, wysiłki dyplomatyczne i organizacyjne, które doprowadziły do odbudowy państwa polskiego w listopadzie 1918 r. Wśród nich znalazły się m.in. filmy Zofii Kunert „Przystanek Niepodległość” (godz. 07:35), „Rówieśnicy Niepodległości” Joanny Jaworskiej (godz. 08:00), fabularyzowany dokument „Kalendarium historyczne - W pogardzie i chwale - Wojciech Korfanty” (godz. 18:00) w reżyserii Aleksandry Fudali-Barańskiej, dokument „Być równy innym - Wincenty Witos” Sylwestra Kiełbiewskiego (godz. 19:00), reportaże „Weteran” (godz. 15:00) i „Śladami Legionów” (godz. 16:35).
W godzinach wieczornych TVP Historia przypomni dokumenty „A jednak Polska 1918 – 1921” (godz. 22:45) w reż. Wincentego Ronisza, felieton o Romanie Dmowskim – „Współtwórca Niepodległej” (godz. 00:20), film dokumentalny „Błękitny Generał” (reż. Ewa Szakalicka, emisja godz. 00:45), poświęcony Józefowi Hallerowi, zaś o godz. 2:30 dokument o Ignacym Paderewskim w reż. Andrzeja Chiczewskiego.
Na szczególną uwagę widzów TVP Historia zasługuje dokument z roku 1935 emitowany w cyklu Świadkowie XX wieku, pt. „Józef Piłsudski” w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego z muzyką Jana Maklakiewicza (godz.13:20). TVP weszła w posiadanie tego filmu dzięki darowiźnie Wincentego Gawrona ze Stanów Zjednoczonych, twórcy Muzeum Niepodległości w Chicago.
Ordyński w swym dokumencie pokazującym drogę życia, walkę, dzieło i wielkość marszałka Piłsudskiego sięgnął po wszelkie dostępne materiały archiwalne: zdjęcia, fragmenty filmów, dokumenty, gazety, odezwy, mapy. Tam, gdzie brakowało ikonografii - jak np. w sekwencjach mówiących o uwięzieniu Piłsudskiego w Magdeburgu czy działalności tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej - wprowadził inscenizację zdarzeń. Wykorzystał także pieśni wojskowe, a skomponowanie muzyki do całości zlecił Janowi Maklakiewiczowi. Nie ograniczył się jednak do pokazania wyłącznie postaci bohatera. Przed kamerą przesuwają się twarze także innych bojowników o niepodległość, współpracowników marszałka, twórców młodej polskiej państwowości. Film jest podwójnie interesujący. Dając widzowi możliwość zobaczenia unikatowych zdjęć, uświadamia mu zarazem, jak Józefa Piłsudskiego widzieli Polacy w latach 30., a także jakie konwencje stosowali wówczas dokumentaliści - w warstwie obrazu i dźwięku oraz w komentarzu.
Dodajmy, że przez cały ten dzień na antenie TVP Historia ukazywać się będą – w formie swoistego dziennika telewizyjnego – „Wiadomości roku 1918” – podsumowujące wydarzenia tamtego 11 listopada.
Prócz transmisji z uroczystości państwowych na pl. Piłsudskiego TVP Polonia nawiąże do Święta Niepodległości głownie poprzez emisje filmów dokumentalnych i fabularnych. I tak np. o godz. 14:45 interesująco zapowiada się pokaz dokumentu Wiesława Dąbrowskiego „Paderewski. Człowiek czynu, sukcesu i sławy”, w którym o dokonaniach wielkiego polskiego patrioty, pianisty i kompozytora opowiadają: amerykańscy prezydenci Ronald Reagan, John Fitzgerald Kennedy, George Bush oraz prezydent Lech Wałęsa, generał Edward Rowny, Prymas Senior Józef Kardynał Glemp, a także muzykolodzy Jerzy Waldorff oraz Jan Popis. O godz. 17:55 TVP Polonia przypomni natomiast film fabularny Pawła Pitery „Powrót do Polski”, którego akcja toczy się u schyłku 1918 r., w przeddzień wybuchu Powstania Wielkopolskiego.
Tego dnia wątek Powstania Wielkopolskiego pojawi się również na antenie TVP Regionalnej, w dokumencie Krzysztofa Magowskiego pt. „Zapomniane Powstanie 1918” (godz. 7:25 i 5:35). Film przybliża losy jedynego polskiego zrywu niepodległościowego w XX wieku, który zakończył się powodzeniem. Autorzy obrazu dokonali efektownego połączenia materiałów dokumentalnych, współczesnych rekonstrukcji oraz trójwymiarowych animacji komputerowych. Narratorem w tej podróży jest znany aktor teatralny i telewizyjny Szymon Bobrowski.
O godz. 13:00 zobaczymy natomiast reportaż „Żołnierska nuta (Historia jednej piosenki)” – opowiadający o niezwykłych losach słynnej pieśni „My, Pierwsza Brygada”. Ta najsłynniejsza pieśń legionowa przed wojną traktowana była przez żołnierzy Marszałka niemal jak hymn narodowy. Józef Piłsudski nazwał ją najdumniejszą pieśnią, jaką kiedykolwiek Polska stworzyła. Od 2007 r. jest oficjalną pieśnią Wojska Polskiego. Melodia marsza Pierwszej Brygady towarzyszyła strzelcom i legionistom już od 25 sierpnia 1914 r. Wtedy to do odradzającego się polskiego wojska wstąpiła cała orkiestra kieleckiej Straży Ogniowej. Podobno miała odprowadzić strzelców do rogatek Kielc i wrócić do miasta, jednak muzycy postanowili pozostać w wojsku…
Warto wspomnieć, że w telewizyjne obchody Święta Niepodległości włączyła się także TVP Rozrywka poprzez przypomnienie znakomitego odcinka specjalnego „Familiady” z 11 listopada ubiegłego roku (godz. 8:45) oraz wieczorną (od godz. 23:10) emisję trzech części tegorocznej Dwójkowej „Kabaretowej Nocy Listopadowej 2014” pt. „Bohater potrzebny od zaraz”.
Centrum Informacji TVP
