Tegoroczne obchody 1050-lecia Chrztu Polski były wielkim wspólnym świętem Polaków. Inaczej niż te milenijne, przed pięćdziesięciu laty, kiedy władze komunistyczne w Polsce Ludowej postanowiły wykorzystać tysięczną rocznicę Chrztu Polski do wzmocnienia swojej pozycji w kraju i rozpoczęły bezpardonowy atak na Kościół.

Z inicjatywy prymasa Polski Kardynała Stefana Wyszyńskiego episkopat ogłosił w 1957 r. Wielką Nowennę – dziesięcioletni program duszpasterski, którego ukoronowaniem miały być uroczystości upamiętniające przyjęcie chrztu przez Mieszka I. Rok później, w opozycji do Kościoła, sejm PRL przyjął specjalną uchwałę o obchodach tysiąclecia państwa polskiego. PZPR postanowiła bowiem zastosować inną niż w czasach stalinowskich strategię walki z Kościołem Katolickim. Ekipa Gomułki zrezygnowała z represji i prześladowań księży oraz hierarchów kościelnych, uznając że Kościół zyskuje jedynie męczenników. Komunistyczne władze postanowiły zorganizować atrakcyjne kontrobchody tysiąclecia, odciągające wiernych od katolickich uroczystości. Wprowadzono utrudnienia dla tych, którzy chcieli w nich uczestniczyć, obniżono też rangę kościelnych obchodów, nie wpuszczając do Polski gości z zagranicy.

Komuniści imali się też innych pomysłów. Jakich? Rafał Geremek pokazuje kulisy działań ówczesnych wład, zmierzające do zniweczenia planowanych przez Kościół Katolicki obchodów 1000 lecia Chrztu Polski i rywalizację o rząd dusz między stojącym na czele PZPR Władysławem Gomułką i Prymasem Tysiąclecia Stefanem Kardynałem Wyszyńskim.

Premiera w TVP Historia 22 lipca jest nieprzypadkowa. Ten bowiem dzień komunistyczne władze ustanowiły świętem narodowym „odrodzenia Polski”, upamiętniając w ten sposób proklamowany 22 lipca 1944 r. w Lublinie manifest PKWN. Właśnie tego dnia 1966 r. przewidziano kulminację państwowych obchodów milenijnych. Ulicami Warszawy przeszła wielotysięczna parada przedstawiająca dzieje oręża polskiego. Nad miastem przeleciała eskadra samolotów w kształcie piastowskiego orła. Czy komunistycznym władzom udał się zamysł przyćmienia kościelnych uroczystości? Tego dowiedzą się Państwo, oglądając w TVP Historia film Rafała Geremka „Rok 1966”.

„Rok 1966”, reż. Rafał Geremek, piątek 22 lipca godz. 22:00 w TVP Historia.

Centrum Informacji TVP