- Odzyskiwanie Niepodległości to nie był jednorazowy akt ,tylko proces toczący się w czasie w wielu miejscach równocześnie. Brało w nim udział bardzo wielu ludzi o różnych historiach, poglądach, których połączyła wspólna idea, którzy tworzą „Rodzinę Niepodległej” – mówi Piotr Legutko dyrektor TVP Historia.

Jury w składzie: Piotr Legutko (dyrektor TVP Historia), Tomasz Skłodowski (dyrektor TVP3) Magdalena Merta (Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych) z ponad 70 propozycji wybrało 20 filmów dokumentalnych i reportaży prezentujących walkę o Niepodległość i radość z jej odzyskania w kontekście lokalnym i regionalnym, pokazujących różne drogi do Niepodległości i mniej znanych w skali ogólnopolskiej bohaterów.

Cykl „Rodzina Niepodległej” rozpoczyna w niedzielę, 7 października film dokumentalny Leszka Wiśniewskiego „JASTKÓW 1915 – PÓŹNE SŁOWO O BITWIE”. To opowieść o wydarzeniach związanych z bitwą stoczoną przez żołnierzy Legionów Polskich z oddziałami rosyjskimi w dniach 31 lipca – 3 sierpnia 1915 roku na przedpolach Lublina, zwana bitwą pod Jastkowem. Była to jedna z największych bitew legionistów stoczonych na ziemiach polskich. W kolejne niedziele o 19:00 w TVP Historia widzowie obejrzą m.in.:

TRZY LOSY JEDNA POLSKA
Historia braci Pomarańskich, walczących o Niepodległość Polski nie tylko zbrojnie, lecz także piórem. Jeden z nich jest autorem słów piosenki „O mój rozmarynie”.
Reżyseria: Leszek Wiśniewski

MORSKIE OKO NASZE
Próba znalezienia odpowiedzi na pytanie w jaki sposób został ustalony po I wojnie światowej przebieg granicy w Tatrach. Szukając odpowiedzi trafia się na ciekawą historię „ sporu o Morskie Oko”, który trwał dziesiątki lat między prywatnymi właścicielami dóbr w Tatrach po stronie polskiej / wówczas Galicji/ i węgierskiej. Reżyser: Monika Skwirtańska

POMNIK PUŁKOWNIKA
Film biograficzny o płk. Stanisławie Sobieszczaku. Historycy twierdzą, że świat o nim zapomniał, bo nie zginął na polu walki. I trudno się z takim stwierdzeniem nie zgodzić. Jego podwładny, który zginął w trakcie walk 1920 roku, Stefan Pogonowski ma w Łodzi ulicę swego imienia i piękny pomnik na Starym Cmentarzu. Dlaczego?
Reżyser Katarzyna Pawlina

KAZIMIERZ GREGER KRONIKARZ NIEPODLEGŁOŚCI
Czasy odzyskiwania Niepodległości widziane oczami ówczesnego fotografa i kronikarza Kazimierza Gregera. Poznański fotograf i właściciel jednego z największych studiów fotograficznych w Europie, w okresie odzyskiwania Niepodległości był dokumentalistą dnia codziennego.
Reżyser: David Belton

OD STEPÓW KUBANIA PO NIEPODLEGŁOŚĆ
Historia drogi do Niepodległości na kanwie dziejów jednego z najbardziej zasłużonych w historii polskiej jazdy - 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich.
Reżyser: Jerzy Oleszkowicz

ORLĘTA BRONIĄ PRZEMYSKIE GNIAZDO
Historia bohaterskiego zrywu przemyskiej młodzieży, która oddała życie w obronie polskości w konflikcie zbrojnym między Polakami i Ukraińcami w przełomowych dniach listopada 1918 roku w Przemyślu.
Reżyser: Agnieszka Niemiec

TRZYNASTACY - SZLAKIEM WILEŃSKIEJ KADRÓWKI PREMIERA
Opowieść o 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Mija sto lat od odzyskania przez Polskę Niepodległości, ale w listopadzie 1918 r. sprawa wschodniej granicy była ciągle otwarta. Czekał nas krwawy bój o kształt Rzeczpospolitej w dawnych granicach i o polskie serca bijące w Wilnie. „Do żadnego miasta zdobytego przeze mnie nie wjeżdżałem z takim uczuciem, jak do Wilna” – mówił Józef Piłsudski w 1919 roku. Mówił z kresowym akcentem. Stał u stóp Matki Boskiej Ostrobramskiej wśród tłumu, a z oczu płynęły mu łzy wzruszenia. Wilno wróciło do macierzy. To było wielkie święto dla Polaków po 120. latach niewoli.
Reżyseria: Dorota Kosierkiewicz

ZAPOMNIANY BOHATER
Historia kapitana Pawła Cymsa, który walczył w Powstaniu Wielkopolskim, wojnie polsko-bolszewickiej oraz III Powstaniu Śląskim. Poprzez jego losy film ma opowiadać o trudach pierwszych tygodni i miesięcy niepodległej Rzeczpospolitej, która odzyskała Niepodległość po 123 latach niewoli.
Rok produkcji: 2009 (6 odc.)
Reżyseria: Marcin Tomaszewski

O JEDNO MIASTO
Historia bitwy o Szubin , jednej z decydujących bitew Powstania Wielkopolskiego. Pierwszym czynem zbrojnym, który wybuchł tuż po 11 listopada 1918 roku, było Powstanie Wielkopolskie. Jedną z jego decydujących bitew były walki stoczone o Szubin.
Reżyseria: Marcin Tomaszewski

BURMISTRZ NIEPODLEGŁOŚCI
Bohaterem filmu będzie Tadeusz Tertil, który 14 stycznia 1907 roku został wybrany na stanowisko burmistrza Tarnowa. Postać dla Tarnowa bardzo ważna i tarnowianom znana, natomiast w wymiarze ponadlokalnym - mało lub całkowicie nieznana. Mimo, że był jednym z pięciu założycieli Polskiej Komisji Likwidacyjnej. Dlaczego utalentowany, błyskotliwy i obdarzony silnym charakterem samorządowiec, poseł Sejmu Krajowego w Galicji i do Rady Państwa w Wiedniu nie zrobił takiej kariery, jak jego koledzy: Witos czy Daszyński? Historia wyznaczyła mu nieco inną, mniej spektakularną rolę.
Reżyser: Andrzej Sroka

NARODZINY POLSKICH SKRZYDEŁ
W 100-lecie Wielkiej Wojny w 2014 r. jako koprodukcję TVP Historia, TVP Kraków i Muzeum Lotnictwa Polskiego wyprodukowano 30-minutowy film dokumentalny pt. „Skrzydła Wielkiej Wojny”. Na 100-lecie Niepodległości chcielibyśmy zrealizować II część filmu (być może w formie prostszej, jako reportaż dokumentalny), który opowie o pionierskich miesiącach budowania fundamentu naszego lotnictwa.
Reżyser: Marek Szczepanek