Bronisław Piłsudski w 1887r. został wciągnięty w przygotowania do zamachu na cesarza Aleksandra III. Po dekonspiracji spisku został skazany na karę śmierci, zamienioną na 15 lat ciężkich, przymusowych robót i zesłany na Sachalinie. Obozy dla więźniów politycznych i kryminalistów, w których przebywał Polak sąsiadowały z osadami rdzennych mieszkańców wyspy – Ajnów, Oroków i Niwchów, nieludzko traktowanych i poniżanych przez Rosjan. Mimo że był skazańcem, udało mu się wymóc na Rosjanach stworzenie szkoły dla Ajnów. Rozpoczął prace badawcze nad kulturą i tradycją tych plemion. Jednym z efektów jego pracy są unikatowe nagrania dźwiękowe zarejestrowane na 100 wałkach woskowych. Etnograf-samouk został wysoko oceniony przez rosyjskich naukowców do tego stopnia, że został członkiem elitarnego Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego w Petersburgu. Korzystając z konfliktu zbrojnego rosyjsko-japońskiego, Piłsudski postanowił wrócić do Polski. Przyjechał do Zakopanego, gdzie rozpoczął prace badawcze i dokumentację kultury góralskiej. Po wybuchu I wojny światowej wyjechał do Szwajcarii, włączając się w nurt działalności niepodległościowej. Pod koniec 1917 wyjechał do Paryża, gdzie w 1918, w niewyjaśnionych okolicznościach, utonął w Sekwanie.

Film dokumentalny „Piłsudski Bronisław – zesłaniec, etnograf, bohater” w reż. Waldemara Czechowskiego realizowany był w Japonii, Polsce i na Litwie. Wzbogacony jest w unikalne zdjęcia archiwalne z Rosji, Francji i Wielkiej Brytanii. Materiały filmowe pochodzą m.in. sprzed prawie 100 lat i zostały zakupione z Royal Anthropological Institute w Londynie. Film powstał w koprodukcji Telewizji Polskiej, Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego i Studia Gołąb.

„Piłsudski Bronisław – zesłaniec, etnograf, bohater”, TVP1, 8 listopada, godz. 21.55