W wojnie rozpętanej we wrześniu 1939 r. straciło życie ponad 60 milionów ludzi na całym świecie, w tym około 6 mln polskich obywateli, czyli 22 procent populacji naszego kraju. Z ok. 5 mln Polaków więzionych w obozach hitlerowskich zginęło ok. 3,5 mln, a na okupowanym terytorium Polski Niemcy utworzyli aż 10 obozów zagłady. Ze wszystkich krajów europejskich w następstwie II wojny światowej to właśnie Polska utraciła również najwięcej ze swego materialnego i kulturowego dziedzictwa. Wystawy otwarte przez ministra Piotra Glińskiego są hołdem złożonym polskim ofiarom wojny i ich upamiętnieniem w świadomości nowych pokoleń żyjących w pokoju. Telewizja Polska wsparła organizację wystawy fotosów do filmu Krzysztofa Łukaszewicza „Orlęta. Grodno ‘39”, który wejdzie do kin w całej Polsce 9 września. 

Ekspozycje prezentują trzy artystyczne świadectwa, doświadczenia okrucieństwa dwóch zbrodniczych systemów totalitarnych - hitlerowskiego i sowieckiego. Dzisiaj nasza świadomość, że początek II wojny światowej to nie tyle niemiecka napaść, ale to sojusz niemiecko-sowiecki, który postanowił rozgrabić naszą część Europy, pozbawić życia istnień ludzkich polskich i wszystkich narodowości, które zamieszkiwały te ziemie jest coraz silniejsza – mówił na wernisażu Mateusz Matyszkowicz, członek Zarządu Telewizji Polskiej. - Pamiętajmy o tym, co było niszczone w roku 1939 - przede wszystkim życie ludzkie. Całe pokolenia straciły życie. Wraz z tymi ludźmi odchodziła kultura, której byli nosicielami, także ta niematerialna, a także ta idea, która sprawiła, że Rzeczpospolita mieszcząca się na tych ziemiach była czymś wyjątkowym, do czego warto nawiązać.

„Pożoga” 

W Kordegardzie, Galerii Narodowego Centrum Kultury prezentowane są artystyczne świadectwa, doświadczenia okrucieństwa dwóch zbrodniczych systemów totalitarnych – hitlerowskiego i sowieckiego. W ramach wystawy stacjonarnej zatytułowanej „Pożoga” przedstawione zostały prace wybitnych, polskich artystów, dla których wojenne przeżycia stały się treścią ich dzieł: Jonasza Sterna, Aliny Szapocznikow i Władysława Hasiora.

„Wojna!” 

Tuż za Kordegardą, na dziedzińcu Ministerstwa Kultury Agnieszka Bebłowska Bednarkiewicz kuratorka wystawy „Wojna!” przywołuje wojenne obrazy zatrzymane na archiwalnych fotografiach, opatrzone krótkim, faktograficznym komentarzem. Wystawa plenerowa „Wojna!”, która ma charakter edukacyjny, będzie prezentowana w dwóch odsłonach: 1 września pojawi się część dotycząca napaści i okupacji niemieckiej, od 17 września prezentacja poświęcona agresji sowieckiej. Obydwie części wystawy będą również bezpłatnie udostępnione w formacie elektronicznym za pośrednictwem strony internetowej www.nck.pl.

„Orlęta. Grodno ‘39” 

To plenerowa ekspozycja przypominająca dramatyczny epizod wrześniowej inwazji sowieckiej – obronę polskiego Grodna, prowadzoną przez nieliczne oddziały wojskowe, wspomagane przez ludność cywilną, przede wszystkim młodzież szkolną. To właśnie dzieci i młodzież bohatersko broniły Grodna, stając się ofiarami niezwykłego okrucieństwa najeźdźcy. Na wystawę składają się fotosy autorstwa Magdaleny Górfińskiej z nowego filmu fabularnego w reż. Krzysztofa Łukaszewicza, który wejdzie do kin 9 września.

„Orlęta. Grodno ‘39” to dramatyczny obraz wojny z sowietami widziany oczami dwunastoletniego chłopca, Leona. W dniu rozpoczęcia roku szkolnego, 1 września 1939 r. budynek jego szkoły zostaje zbombardowany przez niemieckie samoloty. Dla Leosia, Tadka, Eweliny oraz tysięcy polskich dzieci rozpoczynająca się wojna stanie się szkołą przyspieszonego dojrzewania, konfrontacją z bolesną historią pisaną przez dorosłych. 17 września 1939 roku Armia Czerwona wkracza do Polski i planuje zająć Grodno. Obrońcy miasta rozpoczynają beznadziejną, heroiczną walkę. Nieliczne oddziały wojskowe są wspomagane przez ludność cywilną, głównie młodzież i dzieci. 

Film Krzysztofa Łukaszewicza „Orlęta. Grodno ‘39” jest pierwszą produkcją filmową o agresji wojsk sowieckich na Polskę we wrześniu 1939 r. przedstawiającą historię heroicznej walki mieszkańców Grodna z rosyjskim najeźdźcą. W rolach głównych wystąpili młodzi, zdolni aktorzy: Feliks Matecki, Wit Czernecki, Almira Nawrot i Filip Gurłacz oraz Jowita Budnik, Bartłomiej Topa, Antoni Pawlicki, Leszek Lichota i inni.

Kordegarda Galeria Narodowego Centrum Kultury:

Pożoga. Wystawa w 83 rocznicę wybuchu II wojny światowej Czas trwania: 1 września – 9 października 2022

Wojna! 1 września 1939 Wojna! 17 września 1939 Czas trwania: 1 września – 16 września 2022 17 września – 3 października 2022

Orlęta. Grodno 39 Czas trwania: 1 września – 18 września 2022

Film w kinach całej Polski od 9 września 2022

Organizatorami wystaw są: Narodowe Centrum Kultury, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Telewizja Polska SA, WFDiF, kordegarda.org.

Wystawy są organizowane w ramach kampanii MKiDN - #bezprzedawnienia

DOFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW MINISTERSTWA KULURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO